Most pomiędzy słowami

 


„Most pomiędzy słowami” to trzecia (po tytułach „Dzwony o zmierzchu” i „Wybór matki”) powieść poświęcona rodzinie Gardowskich. To znaczy każdą książkę autorka obdarza własnym konceptem, ale nazwisko porządnego policjanta z przedwojennego Płocka pojawia się we wszystkich.

„Nadzieja gasła, dni nie różniły się od siebie. Świat wokół trwał, jakby nic się nie zdarzyło. W bezsenne noce Michalina patrzyła w niebo. Niektóre gwiazdy trwały niezmiennie od wieków, inne wypalały się niezauważone. Małe osobiste tragedie, niedostrzegalne z daleka, wśród wielu innych jasnych punkcików…”

Te małe osobiste losy są największą wartością nowej książki Garkowskiej.  Jeśli porównamy lata 50. w komunistycznej Polsce do jakiejś czerwonej mazi, to bohaterowie powieści dokonują cudów, aby z rynsztoka wyjść obronną ręką. Najważniejsi z nich to Michalina (z domu Gardowska) i Piotr Reichmanowie z dziećmi. Brat Michaliny Michał Gardowski konkuruje z nimi o uwagę czytelnika. Z dziecka rewolucji, na naszych oczach dokonuje się jego przemiana, nie bez udziału pięknej kobiety. Gardowski wpisywał się od początku w brudny świat komunizmu od harcerskiego junaka przez ZMP, studia na Politechnice Warszawskiej i epizod w studenckiej gazecie. Pięknie malował ruiny Warszawy, plakaty, ilustracje do pisma, to zapewne zawdzięczał krwi ojca. Naprawdę jest jednak nie beneficjentem, a ofiarą systemu. Po rozmowie z wysoko postawionym urzędnikiem stracił złudzenia co do przyszłych teściów. To najpiękniejsza, najlepiej napisana scena Michała. Tak, właśnie wtedy, kiedy teść zabiera go na wódkę…

W powieści jednak królują Reichmanowie. Interesująca jest postać dra Piotra Reichmana, dobrego chirurga, stopniowo uzależnionego od środka przeciwbólowego. Raichman jest wehikułem głównej intrygi w książce. Za brak chęci do wstąpienia w szeregi zjednoczonej partii zostaje karnie zesłany do szpitala w Sierpcu. I to zaledwie punkt wyjścia.

W świecie powieści ludzie znikają ni stąd ni zowąd, a ważne rzeczy załatwia się u zakochanego w Milince UB-eka.

Garkowska napisała powieść o traceniu i zatraceniu. Traceniu siebie fizycznie i przenośni,  i zatraceniu w służbie komunistycznej idei, w którą już mało kto wierzy. Serwilistyczne postawy zwyciężają.

Narracja książki  jest trzecioosobowa z tym, że czytelnik nie ma wątpliwości po czyjej stronie jest racja. Świat widzimy z perspektywy Michaliny. Należy pochwalić autorkę za budowanie wątków kobiecych. Choć dotyka spraw seksu robi to wyjątkowo subtelnie.

Dla płocczan wzruszające są sceny, kiedy Reichmanowa szuka pocieszenia w spacerze na Tumskim Wzgórzu.

Nazwać książkę romansem byłoby za mało, powieścią historyczną tym bardziej nie, zostańmy przy jej tytule, który jest wszystkim po trochu, „na pomoście między słowami”…

Milena

Małgorzata Garkowska - Most pomiędzy słowami. Gdańsk 2023

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Gdzie jest ta ulica, gdzie jest ten dom?

Obraz
Dawno, dawno temu, kiedy nie było jeszcze ulicy Kościuszki, pracownicy zatrudnieni w głównym budynku Książnicy Płockiej pracowaliby… na peryferiach? Umówmy się, że obecny układ urbanistyczny ścisłego centrum Płocka jest efektem regulacji pruskiej z pocz. XIX w. Większość ulic (Tumska, Stary Rynek, Sienkiewicza, Kolegialna, Bielska) pojawia się dopiero na planie miasta z 1803 r., wykonanym przez budowniczego pruskiego Schmida. I nikt tego nie zmieni. Natomiast książka Gryszpanowicza znakomicie pokazuje, co – na przestrzeni dziejów - mogą zrobić ludzie mając do dyspozycji  władzę,  śrubokręt i nieme tabliczki gotowe na każdą nazwę. Nie, nawet nie muszą mieć wiedzy toponomastycznej, o rozsądku nie wspominając.  Najłatwiej zmieniać ulice i pomniki. Nowe osiedla nie dorobiły się swojej historii, choć już są spory, na przykład o rondo na Podolszycach Południe. Rada Osiedla chciała nazwać je Rondem Uśmiechu, zostało jednak Rondem Żołnierzy Wyklętych. Natomiast warto przejrzeć losy st
Czytaj więcej

Wody (S)krwią płynące

Obraz
„Cudze chwalicie, swojego nie znacie”. Przysłowie tyleż oklepane, co prawdziwe. Niedawno ukazała się książka o Skrwie prawobrzeżnej, autorstwa Arkadiusza Kozaneckiego, wielkiego pasjonata turystyki rowerowej, spływów kajakowych, na co dzień nauczyciela WF-u.   Jest to gawęda o zasilającej Wisłę rzece, którą płocczanie mają w zasięgu ręki, oparta o źródła historyczne i – co najważniejsze – rozmowy z mieszkańcami nadrzecznych miejscowości. Autor pisze o Skrwie prawobrzeżnej, ilustrując teksty fotografiami (zdjęcia obiektów na rzece wykonano z kajaka), jak i fragmentami map (współczesnych i historycznych). Według legendy nazwa rzeki pochodzi od wód skrwawionych w czasie bitwy między żądnym sławy cześnikiem Miecławem, a wojskami Kazimierza Odnowiciela. Bitwa rozpoczęła się w Winiarach koło Płocka, a zakończyła w Parzeniu nad rzeką, nazwaną później Skrwą. Wartki nurt od dawna był   wykorzystywany np. przez budowę młynów wodnych. Autor jest zafascynowany tym, jak woda meandrującej
Czytaj więcej

Ewangelicy z płockiej guberni

Obraz
  Wydawnictwo Książnica Płocka jakiś czas temu wzbogaciło się o książkę dr Krzysztofa Kłodawskiego Ewangelicy na terenie województwa/guberni płockiej w latach 1815-1914. Sam autor to znany i ceniony od przeszło 20 lat badacz społeczności ewangelickiej regionu płockiego. Jego nowa książka to w zasadzie zbiór różnych fragmentów wcześniejszych artykułów, jakie ukazywały się nie tylko w płockich czasopismach. Już w 2015 r. złożyły się one na pracę doktorską Kłodawskiego, którą Książnica Płocka teraz prezentuje w książkowym wydaniu. Specjalny, stricte naukowy charakter opracowania sprawia, że jest ono dedykowane w pierwszym rzędzie osobom zapoznanym z metodologią badań historycznych. Przypadkowy czytelnik będzie miał kłopot w spostrzeżeniu wszystkich, mniej lub bardziej ukrytych, walorów książki. Znudzą go być może tabele i ogrom zawartych w nich statystyk. Zniechęci chłodny styl autora. Tymczasem z punktu widzenia monografii historycznej poddanej rygorom naukowym doktoratu wymienione
Czytaj więcej