Przemijanie pejzaży

Przemijanie pejzaży to debiut książkowy Daniela Ratza opublikowany w ramach  drugiej edycji konkursu pn. Mazowiecka Akademia Książki, którego celem jest wspieranie wydawnictw promujących  historię, kulturę i tradycję Mazowsza. Nagroda zdobyta w konkursie świadczy o wartości tej pozycji w tworzeniu bibliografii regionu mazowieckiego.

Na Przemijanie pejzaży składa się kilkanaście rozdziałów wspomnień napisanych w formie opowiadań, przypowieści  i  historyjek. Niektóre z nich naznaczone są wydarzeniami z czasów wojny i  zawiłymi relacjami pomiędzy sąsiadującymi wówczas ze sobą  Polakami, Żydami i Niemcami, inne zaś przenoszą nas w świat odpustów, zabaw i magii małych miasteczek lat powojennych. Autor opisuje tu mnóstwo osób, wiele z nich wymienia z imienia i  nazwiska, rysuje miejsca, których już może  nie ma albo utraciły najwspanialszą atmosferę okresu jego dzieciństwa i młodości spędzonego między Nowym Duninowem a Gostyninem.

Jedno z opowiadań dotyczy właściciela majątku w Nowym Duninowie – dobrego gospodarza, pozbawionego jednak „serca dla ludzi” i klątwy rzuconej nań przez skrzywdzoną kobietę. Słowami „ażeby ciebie zdradziecko zabili w lesie, a ciało za winy mogiły nie miało” obrzuciła go pogrążona w żałobie matka jedynego syna zastrzelonego podstępnie gdzieś w okolicznych borach. Stało się to podobno z rozkazu barona. Jak ta legenda  ma się do tego, że   duninowski dziedzic rzeczywiście zginął na początku wojny gdzieś w lasach Związku Radzieckiego? Ile jest prawdy w literackiej fikcji?

Książkę wyróżnia ciepły język,  olbrzymia emocjonalność  niemal wszystkich zebranych tu tekstów oraz klimatyczne rysunki Rafała Zawadzkiego. Po jej przeczytaniu bezwiednie przychodzi refleksja, że wkoło nas dzieje się historia, która potrzebuje swoich kronikarzy. Bez nich przeszłość rozpływa się bezpowrotnie w „miodowym zmierzchu życia” .

Iwona