Konrad Mazowiecki



Praca Henryka Samsonowicza nie jest typową książką biograficzną - jest analizą sytuacji  ziem polskich, w tym Mazowsza na tle zmieniającego się oblicza Europy za czasów Konrada Mazowieckiego. Polska przeżywała wówczas niezwykle trudny okres rozbicia dzielnicowego, obfitujący w  waśnie pomiędzy potomkami Bolesława Krzywoustego. W Europie  Zachodniej kształtowały się już nowe formy państwowości wynikające  z umocnienia się warstwy możnych i duchownych w stosunku do władzy monarszej. Koniec epoki feudalnej przypieczętował gwałtowny rozwój miast. Na wschodzie Europy zmieniał  się układ sił politycznych, jednoczyły  się plemiona litewskie, a państwo ruskie  uległo osłabieniu w wyniku ekspansji plemion   mongolskich na zachód.
Ziemia Mazowiecka, którą   Konrad odziedziczył po swoim ojcu, Kazimierzu Sprawiedliwym  z jednej strony narażona była na najazdy pogan, głównie Bałtów i Prusów,  z drugiej zaś, położona na ważnych  szlakach handlowych, zyskiwała  rangę spoiwa  europejskich stref handlowych.  Dzięki takiemu usytuowaniu  Mazowsze stawało się miejscem wymiany doświadczeń i  wpływu wielu kultur.  Autor, w oparciu o swoją niewątpliwie ogromną wiedzę mediewisty, stara się tu odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu  książęce  pojmowanie polityki w połączeniu z    istniejącą rzeczywistością historyczną wpłynęło na  obraz Mazowsza na początku XIII wieku.
Pisząc o Konradzie, nie sposób pominąć „problemu krzyżackiego”, którego książę był głównym sprawcą. Zmarła niedawno dziennikarka, Teresa Torańska twierdziła że „historia  nie jest pisana koniecznością dziejową, ale  przez poszczególnych ludzi”. Czy podjęta w 1226 roku decyzja o sprowadzeniu Krzyżaków i osadzeniu ich na ziemi chełmińskiej była taką koniecznością, czy też dezycją osoby uznającej jedynie  rozwiązania siłowe? Konrad, poddany analizie psychologicznej ,okazuje się być typem cholerycznym. Polityka dla choleryka jest wojną, koniecznością wyeliminowania wroga, brak tu miejsca na przewidywalność posunięć, na rozwiązywanie konfliktów drogą pokojową. Gwałtowny i okrutny  charakter księcia potwierdzają choćby takie wydarzenia jak kaźń Jana Czapli w Radziwiu, bezsensowne zamordowanie wojewody Krystyna skutecznie broniącego Mazowsza przed najazdami Prusów czy też barbarzyńskie najazdy na dzielnicę  Sandomierską i Małopolską w czasie walk Konrada o tron krakowski.
Nowych  faktów z życia Konrada Mazowieckiego w książce Henryka Samsonowicza  nie znajdziemy,  za to dogłębną i wszechstronną analizę jednego z etapów  w dziejach  Polski jak najbardziej.  Bogata  bibliografia i przypisy, jakie autor  zawarł w swojej pracy oraz sposób podejścia do tematu lokuje ją, według mnie, na wysokiej pozycji wśród książek historycznych, jakie ostatnio wydano. 

Iwona

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Gdzie jest ta ulica, gdzie jest ten dom?

Obraz
Dawno, dawno temu, kiedy nie było jeszcze ulicy Kościuszki, pracownicy zatrudnieni w głównym budynku Książnicy Płockiej pracowaliby… na peryferiach? Umówmy się, że obecny układ urbanistyczny ścisłego centrum Płocka jest efektem regulacji pruskiej z pocz. XIX w. Większość ulic (Tumska, Stary Rynek, Sienkiewicza, Kolegialna, Bielska) pojawia się dopiero na planie miasta z 1803 r., wykonanym przez budowniczego pruskiego Schmida. I nikt tego nie zmieni. Natomiast książka Gryszpanowicza znakomicie pokazuje, co – na przestrzeni dziejów - mogą zrobić ludzie mając do dyspozycji  władzę,  śrubokręt i nieme tabliczki gotowe na każdą nazwę. Nie, nawet nie muszą mieć wiedzy toponomastycznej, o rozsądku nie wspominając.  Najłatwiej zmieniać ulice i pomniki. Nowe osiedla nie dorobiły się swojej historii, choć już są spory, na przykład o rondo na Podolszycach Południe. Rada Osiedla chciała nazwać je Rondem Uśmiechu, zostało jednak Rondem Żołnierzy Wyklętych. Natomiast warto przejrzeć losy st
Czytaj więcej

Wody (S)krwią płynące

Obraz
„Cudze chwalicie, swojego nie znacie”. Przysłowie tyleż oklepane, co prawdziwe. Niedawno ukazała się książka o Skrwie prawobrzeżnej, autorstwa Arkadiusza Kozaneckiego, wielkiego pasjonata turystyki rowerowej, spływów kajakowych, na co dzień nauczyciela WF-u.   Jest to gawęda o zasilającej Wisłę rzece, którą płocczanie mają w zasięgu ręki, oparta o źródła historyczne i – co najważniejsze – rozmowy z mieszkańcami nadrzecznych miejscowości. Autor pisze o Skrwie prawobrzeżnej, ilustrując teksty fotografiami (zdjęcia obiektów na rzece wykonano z kajaka), jak i fragmentami map (współczesnych i historycznych). Według legendy nazwa rzeki pochodzi od wód skrwawionych w czasie bitwy między żądnym sławy cześnikiem Miecławem, a wojskami Kazimierza Odnowiciela. Bitwa rozpoczęła się w Winiarach koło Płocka, a zakończyła w Parzeniu nad rzeką, nazwaną później Skrwą. Wartki nurt od dawna był   wykorzystywany np. przez budowę młynów wodnych. Autor jest zafascynowany tym, jak woda meandrującej
Czytaj więcej

Ewangelicy z płockiej guberni

Obraz
  Wydawnictwo Książnica Płocka jakiś czas temu wzbogaciło się o książkę dr Krzysztofa Kłodawskiego Ewangelicy na terenie województwa/guberni płockiej w latach 1815-1914. Sam autor to znany i ceniony od przeszło 20 lat badacz społeczności ewangelickiej regionu płockiego. Jego nowa książka to w zasadzie zbiór różnych fragmentów wcześniejszych artykułów, jakie ukazywały się nie tylko w płockich czasopismach. Już w 2015 r. złożyły się one na pracę doktorską Kłodawskiego, którą Książnica Płocka teraz prezentuje w książkowym wydaniu. Specjalny, stricte naukowy charakter opracowania sprawia, że jest ono dedykowane w pierwszym rzędzie osobom zapoznanym z metodologią badań historycznych. Przypadkowy czytelnik będzie miał kłopot w spostrzeżeniu wszystkich, mniej lub bardziej ukrytych, walorów książki. Znudzą go być może tabele i ogrom zawartych w nich statystyk. Zniechęci chłodny styl autora. Tymczasem z punktu widzenia monografii historycznej poddanej rygorom naukowym doktoratu wymienione
Czytaj więcej